-
1 χράω
χράω, 1) eigtl. die Oberfläche streifen, ritzen, leicht verwunden, daher überh. verletzen, plagen, angreifen; mit dem accus. der Person und folgendem infinit., τίπτε σὸς υἱὸς ἐμὸν ῥόον ἔχραε κήδειν sagt der Flußgott in Bezug auf den Hephästus, der seine Fluthen angreift, um ihn zu beschädigen; eben so τόδε δῶμα ἐχράετ' ἐσϑιέμεν καὶ πινέμεν, ihr fielet über das Haus her, um zu essen, Od. 21, 69; κακόν οἱ ἔχραε κοῖτον Nic. Ther. 315; bloß mit dem dat. der Person, auf Einen losstürzen, ihm Unglück bringen, Schaden zufügen, τίς τοι κακὸς ἔχραε δαίμων Od. 10, 64, στυγερὸς δέ οἱ ἔχραε δαίμων 5, 396; und so einzeln bei sp. D., πόνος οἱ ἔχραε Agath. 23 (V, 297). In dieser Bdtg scheint also nur das imperf. bei den ep. D. vorzukommen, uncontr. (eigtl. ΧΡΆFΩ, vgl. χραύω u. γράφω). – 2) χράω, ion. χρέω, χρέουσα Her. 7, 111, ep. χρείω, Od. 8, 79 h. Apoll. 396, fut. χρήσω u. s. w., im praes. contr. χρῶ, χρᾷς, χρᾷ, bei den Tragg. auch χρῇ, Herm. Soph. El. 35, wie ἐξέχρη O. C. 87, – das Nöthige, Erforderliche darreichen, geben, als Geschenk ertheilen, τινί τι, χρήσαι, χρήσαις, Her. 3, 58. 6, 89. 7, 38 (vgl. κίχρημι); im gew. Sprachgebrauche von den Göttern und ihren Orakeln, eine Antwort geben, einen Ausspruch thun, einen Götterspruch ertheilen oder verkündigen; ὡς γάρ οἱ χρείων μυϑήσατο Φοῖβος Od. 8, 79; ἱρέα χρῆσεν Pind. P. 4, 6, die Priesterinn verkündete das Orakel; τινί, Einem ein Orakel ertheilen, Theogn. 805; φρένες οἱ ἔχραον Pind. Ol. 7, 92; χρήσω βουλὴν Διὸς ἀνϑρώποισιν, ich will Zeus' Rathschluß den Menschen verkünden, H. h. Ap. 132; Her. 1, 55. 62. 174 u. sonst; sp. D., χρήσει νημερτῆ φάτιν Lycophr. 1051; seltner in attischer Prosa, τὸν Ἀπόλλω ταύτην τὴν γῆν χρῆσαι οἰκεῖν Thuc. 2, 102, τοῦ ἐν Δελφοῖς ϑεοῦ χρήσαντος 5, 32; Pol. 8, 30, 7; Tragg.: χρήσειν ἔοικεν ἀμφὶ τῶν αὑτῆς κακῶν Aesch. Ag. 1053; Λοξίαν, χρήσαντ' ἐμοί Ch. 1016; ἔχρησας, ὥςτε τὸν ξένον μητροκτονεῖν Eum. 193 ἔχρησα ποινὰς τοῦ πατρὸς πέμψαι 194, vgl. 765; χρῇ μοι τοιαῦϑ' ὁ Φοῖβος Soph. El. 35; σοὶ δ' οὐκ ἔχρησεν οὐδέν, ὧν ἔχεις κακῶν Eur. Hec. 1268; ἔχρησ' Ἀδράστῳ Λοξίας χρησμόν τινα Phoen. 412, u. öfter; ὁ γὰρ ϑεὸς μαντευομένῳ μοὔχρησεν ἐν Δελφοῖς ποτε Ar. Vesp. 159. Dah. – a) pass. aor. ἐχρήσϑην, vom Orakel ausgesprochen, verkündet werden; χρησϑὲν παλαίφατον Pind. Ol. 2, 43; τὸ χρησϑέν, der ertheilte Orakelspruch, Her. 1, 63. 7, 178; πεύϑου τὰ χρησϑέντα Soph. O. R. 604; Eur. Ion 792; τινός, über eine Sache, s. Schäf. Soph. O. C. 535, μαντεῖ' ἄγουσα πάντα, ἃ τοῦδ' ἐχρήσϑη σώματος; Her. vrbdt auch ἐχρήσϑησαν αἱ νέες, die Schiffe waren vom Orakel angedeutet, gemeint, 7, 144; Thuc. 3, 96. – Und b) im med., fut. χρήσομαι, perf. κέχρησμαι, auch κέχρημαι, Arist. rhet. 2, 23, Her. braucht im praes. χρέομαι und χρέωμαι, χρέονται und χρέωνται, χρεόμενος und χρεώμενος, χρέεσϑαι und χρᾶσϑαι, – sich von einem Gotte oder einem Orakel eine Antwort ertheilen lassen, dah. einen Gott od. ein Orakel befragen, sich einen göttlichen Bescheid einholen; ὅϑ' ὑπέρβη λάϊνον οὐδὸν χρησόμενος Od. 7, 81; h. Apoll. 252. 292; χρᾶσϑαι περί τινος, sich über Etwas ein Orakel einholen, Her. 4, 163. 7, 220. Gewöhnlich mit dem dat. des Gottes od. Orakels, bei dem man anfragt, sich von einem Gotte od. Orakel Rath od. Bescheid holen, ψυχῇ χρησομένους Θηβαίου Τειρεσίαο, Od. 10, 492. 565. 11, 265. 23, 323; μαντηΐῳ Her. 1, 47. 53. 157 u. sonst; ψευδῆ ὑπ' οἴκτου τοῖσι χρωμένοις λέγων Eur. Phoen. 964, vgl. 961; in welcher Vrbdg man auch die folgde Bdtg »sich des Orakels bedienen«, einen Gebrauch davon machen, finden kann (es kommen von dieser Bdtg die Wörter χρησμός, χρηστήρ u. abgeleitete); χρωμένῳ δὲ τῷ Κύλωνι ἐν Δελφοῖς ἀνεῖλεν ὁ ϑεός Thuc. 1, 126. – 3) med. χράομαι, ion. χρέομαι, imper. χρέω, Her. 1, 155, fut. χρήσομαι, aor. ἐχρησάμην, perf. κέχρημαι, das praes. u. impf. contrahirt in η statt α, χρῇ, χρῆται, χρῆσϑαι, – sich geben, darreichen lassen, dah. haben, gew. gebrauchen, sich bedienen, benutzen, genießen, c. dat. der Sache, deren man sich bedient, die man braucht; Hom. hat vom praes. nur das part., ἕξει μιν καὶ πέντε περιπλομένους ἐνιαυτοὺς χρεώμενος (dreisylbig zu sprechen), Il. 23, 834; außerdem nur übertr., φρεσὶ γὰρ κέχρητ' ἀγαϑῇσιν, Od. 3, 266. 14, 421. 16, 398, besaß guten od. klugen Sinn und machte davon bei seinem Handeln Gebrauch; so bei den Folgenden mit dieser zweifachen Beziehung, des Besitzes einer Sache u. des Gebrauchmachens u. Nutzens; Pind. δολίαις τέχναις χρησαμένη, N. 4, 58; ἐμοί γε χρώμενος διδασκάλῳ, mich zum Lehrer habend, Aesch. Prom. 322; ἑκὼν γὰρ οὐδεὶς δουλίῳ χρῆται ζυγῷ Ag. 927; Eum. 625; ἔνϑ' οὐ ποδὶ χρησίμῳ χρῆται Soph. O. R. 878; νόμῳ χρῆσϑαι Ant. 213; εὐμαρείᾳ χρώμενος πολλῇ Trach. 193; ὀργῇ χρωμένη O. R. 1241, im Zorn, von Zorn aufgeregt, wie ὀργῇ, ϑυμῷ χρῆσϑαι Her. 1, 137. 155; οὐκοῦν τόδ' αἰσχρόν, εἰ βλέποντι μὲν φίλῳ χρώμεσϑ', ἐπεὶ δὲ ὄλωλε, μὴ χρώμεσϑ' ἔτι Eur. Hec. 312, vgl. Hipp. 997; ὥς γ' ἐμοὶ χρῆσϑαι κριτῇ Eur. Alc. 804; El. 374; οὐδὲν τῇ δίκῃ χρῆσϑαι ϑέλει I. A. 316; ἀπλοίᾳ χρώμενοι I. A. 88, u. öfter; ἀληϑεῖ λόγῳ, ἀληϑείᾳ χρῆσϑαι, sich wahrhafter Rede, der Wahrheit bedienen, die Wahrheit reden, Her. 1, 14. 116. 7, 101 u. sonst; λόγοις βραχυτέροις καὶ φωνῇ ἡσυχαιτέρᾳ χρ., mit kürzeren Worten und ruhigerer Stimme reden, βοῇ καὶ κραυγῇ χρ., ein Geschrei erheben, schreien, Her. 4, 134; συμφορᾷ, συντυχίᾳ, εὐτυχίᾳ χρῆσϑαι, sich in einer Glückslage befinden, Glück haben, glücklich sein, 7, 41. 1, 68; μόρῳ, sterben, 1, 117; ὁμολογίᾳ, übereinstimmen, 1, 150. 4, 118; ὠνῇ καὶ πράσει χρῆσϑαι, kaufen und verkaufen, 1, 153; νιφετῷ χρῆσϑαι, mit Schnee zu thun haben, vom Schnee leiden, Her. 4, 50; ϑείῃ πομπῇ χρησάμενος, unter göttlichem Geleit, 1, 62. 4, 152; ἁρπαγῇ χρ. 1, 5; u. so oft als Umschreibung des in dem Hauptworte liegenden Verbums; auch haben wir im Deutschen andere Verba dafür in vielerlei Vrbdgn, χειμῶνι χρ., Stürme ausstehen, ναυαγίῳ χρῆσϑαι, Schiffbruch leiden u. vgl. mehr. – Bes. auch von einer Kunst, einer Wissenschaft, oder einem Handwerke Anwendung machen, im Ggstz der Theorie; so ist ὁ τὴν ἰατρικὴν κεκτημένος der sich im Besitze der theoretischen Heilkunde befindet, ὁ τῇ ἰατρικῇ χρώμενος der die Heilkunde praktisch ausübt, oder der Kranke, der seine Zuflucht zu ihr nimmt, vgl. Schäf. Mel. p. 18; so τέχνῃ, das Handwerk treiben, Lys. 23, 7; ἐὰν ὁ ῥήτωρ τῇ ῥητορικῇ ἀδίκως χρῆται, wenn er eine ungerechte Anwendung macht, Plat. Gorg. 460 d. – Aus der att. Prosa mögen noch folgde Vrbdgn erwähnt werden: ϑαλάσσῃ χρ., d. i. beschiffen, Thuc. 1, 3; Plut. Pericl. 26; γνώμῃ χρῆσϑαι, Lys. 18, 2 u. öfter; συμφορᾷ 13, 44, u. Folgde öfter, wie Plut. Thes. 6; λόγοις πιστοτέροις ἢ ὅρκοις χρώμενος Isocr. 4, 81; τοιαύταις διανοίαις 82; τῷ ἑτέρῳ χρῶ τρόπῳ πρός με, τῇ βραχυλογίᾳ Plat. Prot. 335 a; οὐ φϑόνῳ χρώμενοι πρὸς τὰ παιδικά Phaedr. 253 b; πρᾳότητι πρὸς ἀλλήλους χρώμενοι Critia. 120 e; τρόπων δυςτυχίᾳ χρώμενοι Legg. XI, 929 e; ταῖς τέχναις ταύταις παραπετάσμασιν ἐχρήσαντο, sie brauchten die Künste zum Vorwande, Prot. 216 e; οὐδὲ πίστει χρήσασϑαι μονίμῳ Rep. VI, 505 e; συντυχίᾳ Phaedr. 248 c; πανοῦργος ὢν ἄνϑρωπος καὶ δεινὸς χρῆσϑαι πράγμασι Dem. 1, 3, der sich in Alles zu finden weiß; χρῆσϑαι ἀσελγείᾳ καὶ ὕβρει πρὸς πάντας 21, 1, u. öfter; χρῆσϑαι τοῖς πράγμασιν, ὥς ποτ' αὐτῷ δοκεῖ συμφέρειν Pol. 1, 33, 5; ὁμιλίαις ταῖς τῶν ἄλλων κακαῖς κεχρῆσϑαι Plat. Rep. VIII, 550 b; u. so bes. von Personen, mit Einem Umgang oder Verkehr haben, Is. 4, 26; Einem gut oder übel begegnen, ihn so oder so behandeln, ὀρϑῶς χρῆται πατρί Plat. Legg. XI, 931 e; χρῆσϑαί τινι ὡς ἀνδρὶ ψεύστῃ, mit Einem wie mit einem Lügner umgehen, ihn wie einen Lügner behandeln, Her. 7, 209; χρῆσϑαί τινι ὡς φίλῳ, auch φιλικῶς χρῆσϑαί τινι, Einen als seinen Freund behandeln, u. χρῆσϑαί τινι ὡς πολεμίῳ, Einem als einem Feinde begegnen, während χρῆσϑαί τινι πολεμίῳ ist »Einen als einen Feind kennen lernen, zum Feinde haben«, Xen. Cyr. 3, 2,4, im Vergleich mit 7, 5,27; τοῖς ἐναντίοις κακίστοις 7, 1,17; τινὶ πιστοτάτῳ An. 4, 6,3; φίλῳ 7, 2,25; καί μοι ὥςπερ παιδὶ χρῇ Plat. Gorg. 499 c. Dah. παρέχειν ἑαυτὸν χρῆσϑαι ὅ τί τις βούλεται, Einen mit sich machen lassen, was er will, d. i. sich ihm unbedingt, auf Gnade und Ungnade ergeben, Plat. Theaet. 191 d; παραδότω τὸν δοῠλον ὁ κεκτημένος τῷ τρωϑέντι χρῆσϑαι ὅ τι ἂν ἐϑέλῃ Legg. IX, 879 a; u. ähnl. χρωμένους τῷ κτείναντι χρείαν ἣν ἂν ἐϑέλωσι IX, 868 b; παρέχειν ἑαυτὸν χρῆσϑαί τινι ὅ τι ἂν δέῃ Xen. Cyr. 8, 1,5, vgl. An. 6, 4,20; Thuc. 2, 4; ἄκριτον τοῖς ἐπαιτιασαμένοις παρέδωκεν ὅτι ἂν βούλωνται χρῆσϑαι Dem. 23, 27; οὗτος δὲ οὕτως ὑβριστικῶς ἡμῖν ἐχρήσατο 56, 12; auch χρῆσϑαί τινι allein, im schlimmen Sinne, Einem übel mitspielen, Xen. An. 1, 4,8; aber χρῆσϑαι τοῖς ϑεοῖς ist = die Götter zu Freunden haben, vgl. Valck. Eur. Hipp. 996. – Von fleischlicher Gemeinschaft, χρῆσϑαι γυναικί, ein Weib gebrauchen, bei einem Weibe schlafen, Her. 2, 181, vgl. Xen. Mem. 1, 2,29. 2, 1,30; τῇ ἀνϑρώπῳ Dem. 59, 67, u. Folgende. – Χρῆσϑαί τινι πρός τι, sich einer Sache wozu bedienen, auch εἴς τι, Her. 1, 34, Xen. An. 1, 4,15. 3, 4,17 u. öfter; τῇ ῥητορικῇ ἐπὶ τοῦτο Plat. Gorg. 508 b; περί τι, bei Etwas; τί χρήσομαι αὐτῷ; was soll ich mit ihm machen, anfangen? ἐχοις οὖν αὐτοῖς ὅ τι χρήσει Rep. V, 479 c; τοῖς λεγομένοις οὐχ ἕξεις ὅ τι χρῇ Euthyd. 287 b, vgl. 300 b; τί χρὴ χρῆσϑαι τοῖς περιγιγνομένοις Legg. V, 740 d; ἀλλὰ ἔχεις τι χρῆσϑαι τῷ λόγῳ Hipp. mai. 299 b; εἴ τι ἕξει τις χρήσασϑαι τῷ λόγῳ αὐτοῦ Phaed. 95 a; οὐκ ἔχουσιν ὅ, τι χρήσονται οὔτε αὐτοὶ ἑαυτοῖς οὔτε οἱ ἄλλοι ἄνϑρωποι τούτοις Gorg. 465 c; u. so ὅτι οὐκ ἔχοις ἐξελϑὼν ὅ τι χρῷο σαυτῷ Crit. 45 b; νυκτὶ χρῆσϑαι ἅπερ ἡμέρᾳ Xen. Hell. 6, 1,15; οὐκ ἔχω ὅ τι χρήσομαι τῷ ἀργυρίῳ, ich weiß nicht, was ich mit dem Gelde anfangen soll, vgl. Hemsth. Callim. Dian. 69; τί χρήσωμαι τῷ πράγματι Lys. 9, 5; οἷς οὐδὲν ἂν ἔχοι χρήσασϑαι Λακωνικὸς ἀνήρ, mit denen ein Lacedämonier Nichts anzufangen wüßte, Plat. Demod. 400 b; u. absol., ἠπόρει, ὅ τι χρήσαιτο, er wußte nicht, was er machen solle, Prot. 321 c Lys. 213 c, u. bei Folgdn überall. Man vgl. damit ϑαλάσσῃ ἤδη πλείω χρώμενοι Thuc. 1, 3, mehr, πλεῖστα χρῆσϑαι 5, 105, ἐλάχιστα 2, 11, ὀλίγα Xen. Hell. 6, 2,27, u. ähnliche allgemeine Bestimmungen. – Das perf. κέχρημαι hat Präsensbdtg = brauchen, bedürfen, nöthig haben, dah. entbehren, sich wonach sehnen, τινός, Il. 19, 262 Od. 1, 13 u. sonst, wie Hes. nur im partic. κεχρημένος; auch ohne Casus, arm, dürftig, Od. 14, 155. 17, 347, Hes. O. 319. 502; ἀπορίᾳ κεχρημένος Eur. I. A. 89; c. infin. statt des gen., Aesch. Pers. 826; νοῦ κεχρημένοι Soph. Phil. 1248. Bei Her. u. in att. Prosa aber in der gew. Bedeutung.
-
2 χράω
χράω, (1) eigtl. die Oberfläche streifen, ritzen, leicht verwunden, daher überh. verletzen, plagen, angreifen; τίπτε σὸς υἱὸς ἐμὸν ῥόον ἔχραε κήδειν sagt der Flußgott in Bezug auf den Hephästus, der seine Fluten angreift, um ihn zu beschädigen; τόδε δῶμα ἐχράετ' ἐσϑιέμεν καὶ πινέμεν, ihr fielet über das Haus her, um zu essen; mit dem dat. der Person: auf einen losstürzen, ihm Unglück bringen, Schaden zufügen; (2) das Nötige, Erforderliche darreichen, geben, als Geschenk erteilen; von den Göttern und ihren Orakeln: eine Antwort geben, einen Ausspruch tun, einen Götterspruch erteilen oder verkündigen; ἱρέα χρῆσεν, die Priesterin verkündete das Orakel; τινί, einem ein Orakel erteilen; χρήσω βουλὴν Διὸς ἀνϑρώποισιν, ich will Zeus' Ratschluß den Menschen verkünden; (a) pass., ἐχρήσϑην, vom Orakel ausgesprochen, verkündet werden; τὸ χρησϑέν, der erteilte Orakelspruch; τινός, über eine Sache; ἐχρήσϑησαν αἱ νέες, die Schiffe waren vom Orakel angedeutet, gemeint; (b) med., sich von einem Gotte oder einem Orakel eine Antwort erteilen lassen, dah. einen Gott od. ein Orakel befragen, sich einen göttlichen Bescheid einholen; χρᾶσϑαι περί τινος, sich über etwas ein Orakel einholen; mit dem dat. des Gottes od. Orakels, bei dem man anfragt, sich von einem Gotte od. Orakel Rat od. Bescheid holen; (3) med., sich geben, darreichen lassen, dah. haben, gew. gebrauchen, sich bedienen, benutzen, genießen, c. dat. der Sache, deren man sich bedient, die man braucht; übertr., φρεσὶ γὰρ κέχρητ' ἀγαϑῇσιν, besaß guten od. klugen Sinn und machte davon bei seinem Handeln Gebrauch; ἐμοί γε χρώμενος διδασκάλῳ, mich zum Lehrer habend; ὀργῇ χρωμένη, im Zorn, von Zorn aufgeregt; ἀληϑεῖ λόγῳ, ἀληϑείᾳ χρῆσϑαι, sich wahrhafter Rede, der Wahrheit bedienen, die Wahrheit reden; λόγοις βραχυτέροις καὶ φωνῇ ἡσυχαιτέρᾳ χρ., mit kürzeren Worten und ruhigerer Stimme reden; βοῇ καὶ κραυγῇ χρ., ein Geschrei erheben, schreien; συμφορᾷ, συντυχίᾳ, εὐτυχίᾳ χρῆσϑαι, sich in einer Glückslage befinden, Glück haben, glücklich sein; μόρῳ, sterben; ὁμολογίᾳ, übereinstimmen; ὠνῇ καὶ πράσει χρῆσϑαι, kaufen und verkaufen; νιφετῷ χρῆσϑαι, mit Schnee zu tun haben, vom Schnee leiden; ϑείῃ πομπῇ χρησάμενος, unter göttlichem Geleit; χειμῶνι χρ., Stürme ausstehen; ναυαγίῳ χρῆσϑαι, Schiffbruch leiden. Bes. auch von einer Kunst, einer Wissenschaft, oder einem Handwerke Anwendung machen, im Ggstz der Theorie; ὁ τὴν ἰατρικὴν κεκτημένος der sich im Besitze der theoretischen Heilkunde befindet; ὁ τῇ ἰατρικῇ χρώμενος der die Heilkunde praktisch ausübt, oder der Kranke, der seine Zuflucht zu ihr nimmt; τέχνῃ, das Handwerk treiben; ἐὰν ὁ ῥήτωρ τῇ ῥητορικῇ ἀδίκως χρῆται, wenn er eine ungerechte Anwendung macht; ϑαλάσσῃ χρ., = beschiffen; ταῖς τέχναις ταύταις παραπετάσμασιν ἐχρήσαντο, sie brauchten die Künste zum Vorwande; bes. von Personen: mit einem Umgang oder Verkehr haben; einem gut oder übel begegnen, ihn so oder so behandeln; χρῆσϑαί τινι ὡς ἀνδρὶ ψεύστῃ, mit einem wie mit einem Lügner umgehen, ihn wie einen Lügner behandeln; χρῆσϑαί τινι ὡς φίλῳ, auch φιλικῶς χρῆσϑαί τινι, einen als seinen Freund behandeln, u. χρῆσϑαί τινι ὡς πολεμίῳ, einem als einem Feinde begegnen, ; χρῆσϑαί τινι πολεμίῳ, = einen als einen Feind kennen lernen, zum Feinde haben. Dah. παρέχειν ἑαυτὸν χρῆσϑαι ὅ τί τις βούλεται, einen mit sich machen lassen, was er will, = sich ihm unbedingt, auf Gnade und Ungnade ergeben; χρῆσϑαί τινι allein, im schlimmen Sinne, einem übel mitspielen; χρῆσϑαι τοῖς ϑεοῖς, = die Götter zu Freunden haben. Von fleischlicher Gemeinschaft, χρῆσϑαι γυναικί, ein Weib gebrauchen, bei einem Weibe schlafen. Χρῆσϑαί τινι πρός τι, sich einer Sache wozu bedienen; περί τι, bei etwas; τί χρήσομαι αὐτῷ; was soll ich mit ihm machen, anfangen?; οὐκ ἔχω ὅ τι χρήσομαι τῷ ἀργυρίῳ, ich weiß nicht, was ich mit dem Gelde anfangen soll; οἷς οὐδὲν ἂν ἔχοι χρήσασϑαι Λακωνικὸς ἀνήρ, mit denen ein Lacedämonier nichts anzufangen wüßte; absol., ἠπόρει, ὅ τι χρήσαιτο, er wußte nicht, was er machen solle; perf. κέχρημαι, = brauchen, bedürfen, nötig haben, dah. entbehren, sich wonach sehnen; ohne Casus: arm, dürftig -
3 χράω
A fall upon, attack, assail, c. dat. pers.,στυγερὸς δέ οἱ ἔχραε δαίμων Od.5.396
;τίς τοι κακὸς ἔχραε δαίμων; 10.64
; soἠϊθέοις οὐκ ἔστι τόσος πόνος, ὁππόσος ἡμῖν.. ἔχραε AP5.296
(Agath.): cf. ἐπιχράω (B).II c. acc. rei, inflict upon a person,κακὸν δέ οἱ ἔχραε κοῖτον Nic.Th. 315
.III c. inf., conceive a desire to.., τίπτε σὸς υἱὸς ἐμὸν ῥόον ἔχραε κήδειν ἐξ ἄλλων; why did he want (or needed he) to vex my stream of all others? Il.21.369; μνηστῆρες.., οἳ τόδε δῶμα ἐχράετ' ἐσθιέμεν καὶ πινέμεν ye suitors.., who have become so eager to.., Od.21.69. (For signfs. 1, 11, cf. ζαχρηής; for 111 perh. cf. χρή, κέχρημαι ( χράω (B) C), χρῇ, χρῇς.)------------------------------------Aχρῇ S.El.35
, [dialect] Ion.χρᾷ Hdt.1.62
(also Luc.DMort.3.2); inf.χρᾶν Hdt.8.135
(also Luc.Alex.19); [dialect] Ion. part. , fem.χρέωσα Hdt.7.111
; [dialect] Ep.χρείων Od.8.79
, h.Ap. 396: [tense] impf.ἔχραον Pi.O.7.92
(v.l. ἔχρεον), A.R.2.454; [ per.] 3sg.ἔχρη Tyrt.3.3
, Hermesian.7.89, ([etym.] ἐξ-) S.OC87: [tense] fut. , Hdt.1.19, A.Ag. 1083: [tense] aor.ἔχρησα Hdt.4.156
, etc.:—[voice] Pass., [tense] aor.ἐχρήσθην Id.1.49
, etc.: [tense] pf. κέχρησμαι (v.l. κέχρημαι) Id.4.164, 7.141: [tense] plpf. ἐκέχρηστο (v.l. ἐκέχρητο) Id.2.147, 151, 3.64, etc.:—[voice] Med.,χρῶμαι Th.1.126
, etc., [dialect] Ion.χρέομαι Hdt.
, inf.χρέεσθαι 1.157
( χρᾶσθαι ib. 172); part.χρεώμενος 4.151
: [tense] impf. [ per.] 3pl. ἐχρέωντο (v.l. ἐχρέοντο) 4.157, 5.82: [tense] fut.χρήσομαι Od.10.492
, etc.I in [voice] Act. of the gods and their oracles, proclaim, abs., : : c. acc. rei, χρήσω ἀνθρώποισι Διὸς βουλήν ib. 132, cf. Thgn.807, Pi.l.c., Plot.2.9.9;ἡ Πυθίη οἱ χρᾷ τάδε Hdt.1.55
, cf. 4.155; χρῆσεν οἰκιστῆρα Βάττον proclaimed him the colonizer, Pi.P.4.6; also in Trag., ; ;χρῇ μοι τοιαῦθ' ὁ Φοῖβος S.El.35
;σοὶ δ' οὐκ ἔχρησεν οὐδέν E.Hec. 1268
;χ. φόνον Id.El. 1267
: also c. acc. cogn.,χ. χρησμόν Id.Ph. 409
; (lyr.): c. inf., warn or direct by oracle, ; without ὥστε, ib. 203; χρήσαντ' ἐμοὶ.. ἐκτὸς αἰτίας κακῆς εἶναι that I should be.., Id.Ch. 1030; c. inf. [tense] aor., Ar. V. 159: rare in [dialect] Att. Prose,τάδε ὁ Ἀπόλλων ἔχρησεν IG12.80.10
; ;τοῦ θεοῦ χρήσαντος Id.5.32
, cf. Lycurg.99;ἔχρησεν ὁ θεός SIG1044.5
(Halic., iv/iii B. C.);ὁ θεὸς ἔχρησε IG42(1).122.78
(Epid., iv B. C.).II [voice] Pass., to be declared, proclaimed by an oracle, ; mostly of the oracle delivered,τὰ ἐκ Δελφῶν οὕτω τῷ Κροίσῳ ἐχρήσθη Hdt.1.49
;τὰ χρηστήρια ταῦτά σφι ἐχρήσθη Id.9.94
;ἠπίως χρησθῆναι Id.7.143
; τὸ χρησθέν, τὰ χρησθέντα, the response, Id.1.63, 7.178;ἐν Πυθῶνι χρησθὲν παλαίφατον Pi.O.2.39
;πεύθου τὰ χρησθέντ' S.OT 604
; χρησθὲν αὐτῷ ἐν Νεμέᾳ τοῦτο παθεῖν since it was foretold him by an oracle that.. Th.3.96; ἃ τοῦδ' ἐχρήσθη σώματος which were declared about it, S.OC 355;τὸν κεχρησμένον θάνατον Hdt.4.164
(- χρημ- codd.);τοῦ κακοῦ τοῦ κεχρησμένου Id.7.141
(v.l. -χρημ-): impers., c. inf., καί σφι ἐχρήσθη ἀνέμοισι εὔχεσθαι ib. 178: c. acc. et inf.,ἐκέχρηστό σφι.. τοῦτον βασιλεύσειν Id.2.147
; c. inf. [tense] aor., Id.7.220.III [voice] Med., of the person to whom the response is given, consult a god or oracle, c. dat.,ψυχῇ χρησόμενος Θηβαίου Τειρεσίαο Od.10.492
, 565; χ. θεῷ, χρηστηρίοισι, μαντηΐῳ, Hdt.1.47, 53, 157;τῷ θεῷ Aeschin.3.124
;χ. μάντεσι Μούσαις Ar.Av. 724
(anap.), cf. Pl. Lg. 686a;ὅσοι μαντικὴν νομίζοντες οἰωνοῖς χρῶνται X.Mem.1.1.3
; χ. χρηστηρίῳ εἰ .. inquire at the oracle whether.., Hdt.3.57: abs.,ὑπέρβη λάϊνον οὐδὸν χρησόμενος Od.8.81
, cf. h.Ap. 252, 292;ἀπέστειλε ἄλλους χρησομένους Hdt.1.46
; οἱ χρώμενοι the consulters, E.Ph. 957;χρωμένῳ ἐν Δελφοῖς Th.1.126
; alsoχ. περὶ τοῦ πολέμου Hdt.7.220
, cf. 1.85, 4.150, 155, etc.; having inquired of an oracle,Arist.
Rh. 1398b33: c. inf., σωφρονεῖν κεχρημένον being divinely warned to be temperate, A.Pers. 829, cf. Marcellin.Vit. Thuc.6: later simply, receive a divine revelation, Plot.5.3.14.—Hom. has the word in this sense only in Od.: the [voice] Act. only in [tense] pres. part. χρείων ([tense] fut. ): the [voice] Med. only in part. [tense] fut. χρησόμενος.B furnish with a thing, in which sense the [tense] pres. was [full] κίχρημι, D.53.12, Plu.Pomp.29; Cret. [ per.] 3sg.κίγχρητι Inscr.Cret.1 xxiii 3
(Phaestus, ii B. C.); Delph. [ per.] 3sg. [tense] pres. subj. (iv B. C.): [tense] aor. χρέη ib.13; [tense] pres. part. κιχρέντε ib.adn. (rarely [full] χρηννύναι, [full] χρηννύω, Thphr.Char.5.10, 10.13: [voice] Med.,χρηννυόμεθα PCair.Zen. 304.4
(iii B. C.)): [tense] fut.χρήσω Hdt.3.58
: [tense] aor. ἔχρησα ibid., 6.89, Ar. Th. 219, X.Mem.3.11.18, Lys.19.24, IG12.108.16, etc. ([ per.] 3sg. writtenἔκχρησεν IG12(3).1350.4
([place name] Thera)); imper. , Pl. Com.205: [tense] pf.κέχρηκα Men.461
, 598, Plb.29.21.6 ( = D.S.31.10): [tense] plpf.ἐκεχρήκει App.BC2.29
:—[voice] Pass., [tense] pf. κέχρημαι ([etym.] δια-) D.27.11:—[voice] Med., [tense] pres.κίχρᾰμαι Plu.2.534b
; inf.κίχρασθαι Thphr.Char.30.20
: [tense] impf.ἐκιχράμην AP9.584.10
: [tense] aor. ἐχρησάμην, imper. (lyr.), etc.:— furnish the use of a thing, i.e. lend, usu. in a friendly way, δανείζω being the word applied to usurers (but χ. = δανείζω in Antipho Soph.54), ll. cc.;οὐ δεδωκώς, ἀλλὰ χρήσας Arist.EN 1162b33
, cf. LXX Ex.11.3;ἡ πειρατικὴ δύναμις χρήσασα ταῖς βασιλικαῖς ὑπηρεσίαις ἑαυτήν Plu.Pomp.24
;χ. τὴν ἑαυτοῦ σχολήν τισι Id.Phil. 13
; χ. τὰν χέρα, in the formula of manumission, IG9(1).189, 194 ([place name] Tithora):—[voice] Med., borrow, τι E.El. 191 (lyr.), Thphr.Char.30.20: abs., ; πόδας χρήσας, ὄμματα χρησάμενος having lent feet and borrowed eyes, of a blind man carrying a lame one, AP9.13 (Pl.Jun.), cf. Pl.Demod. 384b, 384c.II = χρηματίζω 111,τοῦ χρέοντος γραμματέως CIG2562.18
(s. v. l., Hierapytna).------------------------------------χράομαι. (See also χράω)C [voice] Med. [full] χράομαι, [dialect] Att. [full] χρῶμαι, χρῇ prob. in Pl.Hp.Mi. 369a, (anap.), etc. (also Trag., A.Ag. 953), χρώμεθα, χρῆσθε, χρῶνται, And.4.6, Pl.La. 194c, Th.1.70, etc.; [dialect] Dor. [full] χρέομαι Sophr.126; [dialect] Ion.χρᾶται Hdt.1.132
, al. (so in later Prose, Iamb. in Nic.p.28 P.); χρέεται v.l. in Hdt.4.50;χρέονται Hp.
Aër.1;χρέωνται Hdt.1.34
, 4.108, al.;χρείωνται Heraclit.104
; opt.χρῴμην, χρῷο Pl. Cri. 45b
,χρῷτο Gorg.Fr.20
, etc.; [dialect] Ion.χρέοιτο Hp.Acut.56
; imper.χρῶ Democr.270
, Ar.Th. 212, Isoc.1.34, [dialect] Ion.χρέο Hp.Steril.230
, Hdt. 1.155 (v.l. χρέω, as in Hp.Acut. (Sp.) 62); [ per.] 3sg. [dialect] Dor. (Chalcedon, iii/ii B. C.); [ per.] 2pl.χρῆσθε And.1.11
; [ per.] 3pl. (s. v.l.; v. infr.111.4b), Th.5.18;χρώσθων IG12.122.5
; [dialect] Dor.χρόνσθω Mnemos.57.208
(Argos, vi B. C.); inf. [dialect] Att. and [dialect] Ion.χρῆσθαι IG12.57.19
, Ar.Av. 1040, Lys.25.20, SIG57.5 (Milet., v B. C.), IG12(5).593 A12 (Ceos, v B. C.); [dialect] Ion. and Hellenisticχρᾶσθαι Hdt. 2.15
, 3.20, al., IG12(5).606.9 (Ceos, iv/iii B. C.), SIG344.50 (Teos, iv B. C.), 1106.80 (Cos, iv/iii B. C.), PCair.Zen.299.10 (iii B. C.), OGI214.19 (Didyma, iii B. C.), IG22.1325.24 (both forms in Phld.Rh.1.66S. and Ph.Bel.,χρῆσθαι 57.35
, al.,χρᾶσθαι 53.49
, al.), [dialect] Ion. χρέεσθαι as v.l. for χρῆσθαι Hdt.1.21, 187, al. ( χρῆσθαι ib. 153 codd.), so in Arc., IG5 (2).514.14 (Lycosura, ii B. C.), Eleanχρηῆσται Inscr.Olymp.1.3
(vii/vi B. C.), [dialect] Boeot.χρειεῖσθη IG7.3169
(Orchom., iii B. C.); [dialect] Locr. and [dialect] Lacon.χρῆσται IG9(1).334.19
, 23 (Oeanthea, v B. C.), 5(1).1317.8 (Thalamae, iv/iii B. C.); part. [dialect] Att. , IG12.81.6, etc.; [dialect] Ep. and [dialect] Ion.χρεώμενος Il.23.834
(as a dactyl), Hdt.2.108, Hp.Acut.18, [dialect] Dor. , 438.11 (both Delph., iii B. C.), Berl.Sitzb.1927.156 ([place name] Cyrene),χρήμενος Riv.Fil.58.472
(Gortyn, iii B. C.), ([place name] Dodona): [tense] impf. [dialect] Att. , , And.1.49,ἐχρῆτο Th.1.130
, etc.; pl.,ἐχρώμεθα Lys.Fr.29
, , etc.; [dialect] Ion.ἐχρᾶτο Hdt.2.173
(v.l. -ῆτο), 3.3, 129, al. (also found in Anaxipp.1.9 codd.Ath.),ἐχρέωντο Hdt.2.108
, al.: butἐχρῆτο 3.41
codd., Herod.6.55, ([etym.] προς-) Hp.Epid.3.17.ά: [tense] fut. (lyr.), etc.; alsoκεχρήσομαι Theoc.16.73
: [tense] aor. , Th.5.7, al.: [tense] pf. κέχρημαι (v. infr. 1): [tense] aor. ἐχρήσθην in pass. sense (v. infr. vii):—in [tense] pf. κέχρημαι (with [tense] pres. sense) c. gen., desire, yearn after, the usual sense in [dialect] Ep., οὔτ' εὐνῆς πρόφασιν κεχρημένος (sc. αὐτῆς)οὔτε τευ ἄλλου Il.19.262
;νόστου κεχρημένον ἠδὲ γυναικός Od.1.13
;κομιδῆς κεχρημένοι ἄνδρες 14.124
, cf. 17.421, 20.378, 22.50;μαντοσυνεων κεχρημένοι Emp.112.10
.2 to be in want of, lack,τοῦ κεχρημένοι; S.Ph. 1264
, cf. E.IA 382 (troch.); [βορᾶς] κεχρημένοι Id.Cyc.98
;οὐ πόνων κεχρήμεθα Id.Med. 334
;τίνος κέχρησθε, γυναῖκες; Theoc.26.18
: [tense] fut.,ὃς ἐμεῦ κεχρήσετ' ἀοιδοῦ Id.16.73
; χρήσομεθα εἰς τὰ ἔργα καὶ ὁδοῦ.. καὶ ὕδατος we shall need.., SIG1182.12 (Ephes., iii B. C.): freq. abs. in part. κεχρημένος, lacking, needy, Od.14.155, 17.347, Hes.Op. 317, 500, E.Supp. 327, Pl.Lg. 717c: but κεχρηόσι δαίτης is f.l. for κεχαρηόσι in Nic.Fr.70.18.3 [tense] pf. and [tense] plpf. κέχρημαι, κεχρήμην, in [tense] pres. and [tense] impf. sense, c. dat., enjoy, have, φρεσὶ γὰρ κέχρητ' ἀγαθῇσι ([etym.] ν) Od.3.266, 14.421, 16.398; αὕτη (sc. ἡ χώρη) Aër.12; ἡ καταδεεστέροις τούτοις (sc. τοῖς εἴδεσι)κεχρημένη τραγῳδία Arist.Po. 1450a32
, cf. a13, b33; ἄλλαις, μικραῖς διαφοραῖς, Id.Metaph. 1042b31, Phgn. 809a8; ὑγροτέραις σαρξί ib. b11; θριξὶ ξανθαῖς ib.25;καθαρωτάτῳ.. αἵματι Id.Resp. 477a21
; τῶν.. πλαγίαις ταῖς ῥάβδοις κεχρημένων (sc. ἰχθύων) Id.Fr. 295;εὐγενείᾳ κεχρημένος IG42(1).83.10
(Epid., i A. D.);σφαιρικῷ ὄγκῳ PLit.Lond.167.25
(ii/iii A. D.), cf. κεχρημένως ([place name] Addenda); so in [tense] pres.,χρῶνται δειλαῖς φρεσὶ, δαίμονι δ' ἐσθλῷ Thgn.161
; μέρητραγῳδίας, οἷς ὡς εἴδεσι δεῖ χρῆσθαι, πρότερον εἴπομεν Arist.Po. 1452b14
, cf. 1458b14.II use, [tense] pres. once in Hom., abs.,ἑξει μιν καὶ πέντε περιπλομένους ἐνιαυτοὺς χρεώμενος Il.23.834
: later mostly c. dat. (for acc. v. infr. VI), ;ἐσθῆτι τοιῇδε χρέωνται Hdt.1.195
, cf. 202, Ar.Ra. 1061 (anap.);διφασίοισι γράμμασι χ. Hdt.2.36
; τοῖσιοὐνόμασι τῶν θεῶν ib.52; πλατυτέροισι ἐχρέωντο τοῖσι πόμασι, ἐκ φρεάτων χρεώμενοι ib. 108; τοῖσι ἐποποιοῖσι χρεώμενον λέγειν ib. 120; ὅστις ἐμπύρῳ χρῆται τέχνῃ consults burnt offerings, E.Ph. 954; χ. ἀργυρίῳ make use of money, Pl.R. 333b; ; χ. ἵπποις manage them, X.Smp.2.10; χ. ἰχθύσι use for food, Plu.2.668f; οἴνῳ χ. ἐπὶ πλέον ib.715d; χ. ναυτιλίῃσι, θαλάσσῃ, Hdt.2.43, Th.1.3;ὠνῇ καὶ πρήσι Hdt.1.153
;δρασμῷ Aeschin.3.21
;τέχναις X.Mem.3.10.1
, Oec.4.4;τῇ τέχνῃ POxy.1029.25
(ii A. D.); χρώμενοι τῇ πόλει taking a part in politics, E. Ion 602; ; ἄλλον τρόπον τῇ πολιτείᾳ κέχρημαι, = πεπολίτευμαι, Hyp.Eux.28;φωνὴν δυναμένην ὄχλῳ χρῆσθαι Isoc.5.81
; τῇ τραπέζῃ τῇ τοῦ πατρὸς ἐχρῆτο he had dealings with my father's bank, D.52.3; χ. τοῖς πράγμασι καὶ τοῖς καιροῖς administer them, Isoc.6.50.III experience, suffer, be subject to, esp. external events or conditions, having experienced,Pi.
N.4.58;κείμεθ' ἀγηράντῳ χρώμενοι εὐλογίῃ Simon.100.4
;νιφετῷ Hdt.4.50
;στίβῃ καὶ νιφετῷ Call.Epigr.33.3
; , D.18.194;λαίλαπι AP7.503
(Leon.); στυγεροῖς πνεύμασι Epigr. ap. D.S.13.41 (iv B. C.); ;οἰκεῖα πράγματ' εἰσάγων, οἷς χρώμεθ', οἷς σύνεσμεν Ar.Ra. 959
; ;ἀπεψίαις χ. IG42(1).126.4
(Epid., ii A. D.);ἑκὼν.. οὐδεὶς δουλίῳ χρῆται ζυγῷ A.Ag. 953
; νόμοισι χ. live under laws, Hdt. 1.173, 216, cf. IG9(1).334.19 ([dialect] Locr., v B. C.);νόμοις τοῖς ἰδίοις Riv.Fil.58.472
(Gortyn, iii B. C.);ἀνομίᾳ X.Mem.1.2.24
; (lyr.); χ. εὐμαρείᾳ to be at ease, S.Tr. 193 (but, ease oneself, Hdt.2.35);συντυχίῃ χ. Id.5.41
; , And.1.67, 120;πολλῇ εὐτυχίᾳ Pl.Men. 72a
; πολλῇ τῇ νίκῃ χρῆται, = παρὰ πολὺ νικᾷ, And.4.31;συμφορῇ κεχρημένος Hdt.1.42
, cf. E.Med. 347;τοιούτῳ μόρῳ ἐχρήσατο ὁ παῖς Hdt. 1.117
; θείῃ πομπῇ χρεώμενος divinely sent, ib.62; of mental conditions present in the subject, τῷ χόλῳ χρέομαι I feel anger, Sophr. 126;λογισάμενος ἢν εὑρίσκῃ πλέω τε καὶ μέζω τὰ ἀδικήματα ἐόντα τῶν ὑποργημάτων, οὕτω τῷ θυμῷ χρᾶται Hdt.1.137
; μὴ πάντα θυμῷ χρέο ib. 155;ὀργῇ χρωμένη S.OT 1241
;ὀργῇ μεγάλῃ μοι ἐχρήσω LXX Jb.10.17
, cf. 19.11, al.; ἀγνωμοσύνῃ χρησάμενοι ἀπέστησαν they stiffened their necks and.. Hdt.5.83; οἴησις γάρ, καὶ μάλιστα ἐν ἰητρικῇ, αἰτίην μὲντοῖσι κεχρημένοισιν, ὄλεθρον δὲ τοῖσι χρεωμένοισι ἐπιφέρει vanity brings blame on its possessor (or victim) and ruin on those who consult him, Hp Decent.4;πολλῇ ἀνοίᾳ χρώμενος Antipho 3.3.2
;ἀμαθίᾳ πλέονι.. χρῆσθε Th.1.68
;ταῖς ἐπιθυμίαις μείζοσιν ἢ κατὰ τὴν ὑπάρχουσαν οὐσίαν ἐχρῆτο Id.6.15
;φθόνῳ καὶ διαβολῇ χ. Pl.Ap. 18d
;οὺ τῇ ἑαυτοῦ ἁμαρτίᾳ ἀλλὰ τῇ τοῦ πατάξαντος χρησάμενος ἀπέθανεν Antipho 4.3.4
;τοῖς ἁμαρτήμασι παραπλησίοις ἐχρήσαντο Isoc.8.104
;μή τι ἄρα τῇ ἐλαφρίᾳ ἐχρησάμην; 2 Ep.Cor.1.17
.2 with verbal nouns. periphr. for the verb derived from the noun, ἀληθέϊ λόγῳ χ. use true speech, i.e. speak the truth, Hdt.1.14; ἀληθείῃ χ. ib. 116, 7.101; βοῇ χ. set up a cry, Id.4.134; τοιούτῳ πράγματι οὐ κέχρησαι, = οὐδὲν τοιοῦτο ἔπραξας, Hyp.Eux.11; δαψιλέϊ τῷ ποτῷ (fort. πότῳ)χρησαμένους Hdt.2.121
.δ'; ἐσόδῳ χρέο πυκνῶς visit often, Hp.Decent.13;ἡ σελήνη.. διὰ παντὸς τῇ ἴσῃ παραυξήσει καὶ μειώσει χρῆται Gem.18.16
.3 c. dupl. dat., use as so and so,τοῖς ἀγαθοῖσιν.. χ. πρὸς τὰ κακὰ ἀλκῇ Democr.173
;μιᾷ πόλει ταύτῃ χ. Th.2.15
;χ. τῷ σίτῳ ὄψῳ ἢ τῷ ὄψῳ σίτῳ X.Mem.3.14.4
.4 χ. τισιν ἔς τι use for an end or purpose, Hdt.1.34;πρός τι X.Oec.11.13
;ἐπί τι Id.Mem.1.2.9
; ἀμφί or περί τι, Id.Oec.9.6, An.3.5.10; with neut. Adj. or Pron. as Adv., τάδε [τῷ ἀμφιβλήστρῳ] χ. makes the following use of the net, Hdt.2.95;χρέωνται οὐδὲν ἐλαίῳ Id.1.193
; χρυσῷ καὶ χαλκῷ τὰ πάντα χρέωνται ib. 215; λογισμῷ ἐλάχιστα χ., πλεῖστα ἀρετῇ χ., Th.2.11, 5.105; τί χρήσεταί ποτ' αὐτῷ; what use will he make of him? Ar.Ach. 935, cf. X.An.1.3.18;χ. τἀνδρὶ τοῖς τ' ἐμοῖς λόγοις S.Tr.60
; .b treat, deal with, , cf. Ar.Nu. 439 (anap.; fort. delendum χρήσθων), Isoc.12.107; εἰ τύχοι (sc. γυνὴ)μὴ ἐπιτηδεία γενομένη, τί χρὴ τῇ συμφορᾷ χρῆσθαι; Antipho Soph.49
; ἀπορέων ὅ τι χρήσηται τῷ παρεόντι πρήγματι not knowing what to make of it, Hdt.7.213;ἠπόρει ὅτι χρήσαιτο Pl.Prt. 321c
;οὐκ ἂν ἔχοις ὅτι χρῷο σαυτῷ Id.Cri. 45b
; in elliptical phrases,τί οὖν χρησώμεθα; Id.Ly. 213c
;Θηβαίους ἔχοντες.. τί χρήσεσθε; D.8.74
: c. dat. et acc. cogn., , cf. 785b, Clit. 407e.IV of persons, χρῆσθαί τινι ὡς .. treat him as..,χ. τινὶ ὡς ἀνδρὶ ψεύστῃ Hdt.7.209
; χ. [τισὶν] ὡς πολεμίοις, ὡς φίλοις καὶ πιστοῖς, treat as friends or enemies, regard them as such, Th.1.53, X.Cyr.4.2.8; soφιλικώτερον χρῆσθαί τισι Id.Mem.4.3.12
;ὑβριστικῶς χ. τισί D.56.12
; also withoutὡς, ἔμοιγε χρώμενος διδασκάλῳ A.Pr. 324
, cf. Heraclit.104;ὥς γ' ἐμοὶ χρῆσθαι κριτῇ E.Alc. 801
; ;πλείστοις καὶ δεινοτάτοις ἐχροῖς χ. And.4.2
;ἀσθενέσι χ. πολεμίοις X.Cyr.3.2.4
.b χρῆσθαί τινι (without φίλῳ) to be intimate with a man, X.Hier.5.2, Mem.4.8.11;χρῆσθαι καὶ συνεῖναί τισι And.1.49
; ἀνάγκη, ὃς ἂν γένηται (sc. παῖς, son), τούτῳ χρῆσθαι one must put up with the son that is born, Democr.277: ἰητρῷ μὴ χρωμένους not consulting a doctor, Hp. de Arte5 (so c. dat. et acc., ἐσιέναι παρὰ βασιλέα μηδένα, δι' ἀγγέλων δὲ πάντα χρᾶσθαι (sc. αὐτῷ) deal with him in everything by messengers, Hdt.1.99); so Πλάτωνι, Ξενοφῶντι, χ. use, study their writings, Plu.2.79d: abs., friends,X.
Ages.11.13, Mem.2.6.5, Isoc.6.44.2 esp. of sexual intercourse,γυναιξὶ ἐχρᾶτο Hdt.2.181
, cf. X.Mem.1.2.29, 2.1.30, Is.3.10, D.59.67.3 χρῆσθαι ἑαυτῷ make use ofoneself or one's powers, with a part.,οὐδ' ὑγιαίνοντι χρώμενος ἑαυτῷ Plu.Nic.17
;αὑτῷ νήφοντι χ. Id.Eum.16
: so with an Adv.,χ. ἑαντῷ πρὸς τοὺς κινδύνους ἀφειδῶς Id.Alex.45
; παρέχειν ἑαυτὸν ταῖς ἀρχαῖς χρῆσθαι place oneself at the disposal of another, X.Cyr.1.2.13, cf. 8.1.5.V abs., or with Adv., χρῶνται Πέρσαι οὕτω so the Persians are wont to do, such is their custom. ib.4.3.23.VI in later Gk. ( τῷ μεγαλόφρονι shd. be read for τὸ μεγαλόφρον in X.Ages.11.11) c. acc. rei,χ. τὰ ἀπὸ λιμένων.. εἰς διοίκησιν τῆς πόλεως Arist.Oec. 1350a7
; [θησαυρὸν] χρησάμενοι (v.l. κτησάμενοι) LXXWi.7.14;οἱ χρώμενοι τὸν κόσμον ὡς μὴ καταχρώμενοι 1 Ep.Cor.7.31
;ἄνηθον μετ' ἐλαίου χρήσασθαι IG42(1).126.27
(Epid., ii A. D.);ὕδωρ χρῶ PTeb.273.28
(ii/iii A. D.):— for Hdt.1.99, v. supr. IV. 1b.VII [voice] Pass., to be used, esp. in [tense] aor., αἱ δὲ (sc. αἱ νέες)οὐκ ἐχρήσθησαν Hdt.7.144
; τέως ἂν χρησθῇ so long as it be in use, D.21.16; [σιδήρου τοῦ] χρησθέντος εἰς τύλους Supp.Epigr.4.447.48
(Didyma, ii B. C.); Hsch. also has χρησθήσεται· χρησιμεύσει:—v. supr. A.11. -
4 οἰκεῖος
οἰκεῖος, ion. οἰκήϊος, auch 2 Endgn, 1) häuslich, zum Hause, zur Familie gehörig, verwandt; σταϑμοῖς ἐν οἰκείοισι, Aesch. Prom. 396; χεῖρας κρεῶν πλήϑοντες οἰκείας βορᾶς, Ag. 1193, = τῶν οἰκείων, der Verwandten; οἰκεῖα πάϑη, Soph. Ai. 253; οἰκείας εἰς ἄτας ἐμπίπτεις, El. 208; πένϑος οἰκεῖον, um den Sohn, Ant. 1234; οἰκεία χϑών, das Vaterland, 1188; ἄνδρα οἰκήϊον, einen Verwandten, Her. 1, 108; den συγγενεῖς entsprechend, 3, 119; τετελεύτηκε ὑπὸ τῶν ἑωυτοῦ οἰκηϊωτάτων, von den nächsten Verwandten, 3, 65. 5, 5; κατὰ τὸ οἰκεῖον, nach der Verwandtschaft, Thuc. 1, 9; τινί, Plat. oft, der es mit φίλος vrbdt, u. Euthyphr. 4 b εἴτε ἀλλότριος εἴτε οἰκεῖος gegenüberstellt, wie Rep. V, 463 b; τὸ μὲν οἰκεῖον καὶ συγγενές, ib. 470 b; καὶ γνώριμοι, II, 376 b; οὓς ἂν ἡγήσαιτο οἰκειοτάτους τε καὶ ἑταιροτάτους, Phaed. 89 d; ὁ τούτων οἰκεῖος u. ἡμῖν οἰ. κειότατος ἦν Is. 1, 28, s. auch zu Ende; – befreundet, οὐδὲν οἰκεῖον, πάντα δὲ ἡγοῠνται πολέμια, Pol. 4, 3, 1, öfter. – 2) in Beziehung auf den Besitz, eigen, eigenthümlich; τὸ οἰκεῖον πιέζει πάνϑ' ὅμως, Pind. N. 1, 53; παρ' οἰκείαις ἀρούραις, Ol. 12, 21, οἰκεῖον ἢ 'ξ ἄλλου τινός, Soph. O. R. 1162, πότερα πατρῴας ἢ πρὸς οἰ. κείας χερὸς ὄλωλεν, oder von eigener Hand, Ant. 1161; οὐ τὰ τῶν Ἰώνων πάϑεα, ἀλλὰ τὰ οἰκήϊα, Her. 1, 153; ὡς οἰκείας αὐτῷ ταύτης οὔσης τῆς ἐπιστήμης, Plat. Polit. 266 e; τὴν οἰκείαν λιπόντες φύσιν, Soph. 264 e; τῶν οἰκείων χρημάτων ἐπιμελούμενοι, Legg. IX, 627 d; Ggstz τὰ τῆς πόλεως, Apol. 23 b; νομίσῃ τε μηδεὶς ἀλλοτρίας γῆς πέρι οἰκεῖον κίνδυνον ἕξειν, Thuc. 3, 13; auch im Ggstz von κοινός u. πολιτικός, den Privatmann betreffend, Her. 1, 45. 5, 47, Thuc. u. A.; οὐδὲν ἐμοὶ πρὸς τούτους οἰκεῖον οὐδὲ κοινὸν γέγονεν, Dem. 19, 236; πρὸς τοὺς οἰκείους πο-λέμους οἰκείᾳ χρῆσϑαι δυνάμει, 13, 7. – 3) wozu geeignet, geschickt; οὔτε οἶδε καλὸν οὐδὲν οὐδ' οἰκήϊον, Her. 3, 81, noch was sich schickt; vgl. Plut. Symp. 8, 4, 3, τοὺς ῥήτορας ἐάσομεν περαίνειν τὸ οἰκεῖον, das ihnen Eigenthümliche, ihre Pflicht; οἰκείαν τιμὴν τῷ ἡβῶντι, Plat. Rep. V, 468 d; οἰκειοτάτη γοῠν διάλεκτος αὕτη αὐτοῖς, Theaet. 183 b; λόγους οἰκείους καὶ ἀναγκαίους τῇ γραφῇ ποιεῖν, Dem. 18, 59; adv., εἰ μέλλει οἰκείως λέγεσϑαι, Plat. Rep. III, 397 c; οἰκειότερος καιρός, passendere Gelegenheit, Pol. 3, 8, 9; auch πρός τι, 5, 105, 1; auch geneigt wozu, λίαν οἰκείους ὄντας τῶν τοιούτων ἐγχειρημάτων, 4, 57, 4; πάντα ἦν οἰκεῖα τῆς μεταβολῆς, 14, 9, 5, oft; dah. οἰκείως διακεῖσϑαι πρός τι, zu Etwas geneigt sein, 13, 1, 2, wie οἰκειότατα ἔχειν πρός τι, 5, 106, 4; aber οἰκειότατα χρῆσϑαί τινι ist = sehr vertraut mit Einem umgehen, Is. 6, 1; u. so οἰκείως ἔχειν πρός τινα, in freundschaftlichem Verhältnisse zu Einem stehen, Thuc. 6, 57, wie Xen. Mem. 2, 7, 9 vrbdt φιλικώτερον καὶ οἰκειότερον ἀλλήλοις ἕξετε; – οἰκειοτέρως ἔχειν, Ath. V, 177 e.
-
5 κατακορως
1) вдоволь, вовсю(τῇ τύχῃ χρῆσθαι Dem.)
2) очень, весьмаκ. τῇ κραυγῇ χρῆσθαι Polyb. — оглушительно кричать;
κ. ἐρυθρός Plut. — ярко-красный3) чрезмерно, неумеренноκ. χρῆσθαί τινι Arst., Plut. — злоупотреблять чем-л.
-
6 παράδειγμα
A pattern, model: of an architect's model (or perh. plan) of a building, Hdt.5.62, IG22.1668.95, 11(2).161 A43,75,203 B95, al. (Delos, iii B. C.); a sculptor's or painter's model, Pl.Ti. 28c, R. 500e, IG12.374.248, 22.1675.23 (pl.); of the divine exemplars after which earthly things are made,ἐν οὐρανῷ ἴσως π. ἀνάκειται Pl.R. 592b
; of the Platonic ideas, opp. εἰκών, Arist.Metaph. 991a21, 1013a27 (later, copy,Πλάτων τὸν ὁρατὸν κόσμον γεγονέναι π. τοῦ νοητοῦ κόσμου Placit.2.6.4
(v.l. πρὸς π.)).2 precedent, example,παραδείγματα λαβεῖν παρά τινος Pl.Men. 77b
;ἐμὲ π. ποιούμενος Id.Ap. 23b
;παραδείγμασι χρῆσθαι Th.3.10
; π. χρῆσθαί τινι copy one's example, And.4.22;τοῖς γεγενημένοις π. χρῆσθαι Lys.25.23
;π. ἐξοίσετε Din. 1.107
;π. καταλείπεσθαι Lycurg.9
;δοῦναι παραδείγματα Pl.Lg. 876e
; ἐπὶ παραδείγματος by way of example, Aeschin.1.177;παραδείγματος εἵνεκα Lys.22.20
;παραδείγματα ἁμαρτημάτων And.3.32
.b sample, παραδείγματα νεκρῶν ξύλινα samples of mummies made of wood, Hdt. 2.86, cf. PSI5.485 (iii B. C.), PCair.Zen.445.9, 665.2 (iii B. C.).3 lesson, warning, ;τὸ σὸν π. ἔχων S.OT 1193
(lyr.);τοῖς ἄλλοις ἔσται π. ὕβρεως Ar. Th. 670
(anap.);π. καθιστάναι Th.3.40
;ζῶντά τινα τοῖς λοιποῖς π. ποιῆσαι D.19.101
, cf. 343, 21.98;π. τοὺς Σύρους λαβέ Men. 544.1
;π. τοῦ μὴ ἀδικεῖν Lys.27.5
.4 argument, proof from example, Th.1.2, etc., cf. Arist.APr. 68b38, Rh. 1356b3, 1402b14, 1418a3, Zeno Stoic.1.23; including παραβολή and λόγος, Arist.Rh. 1393a 27.5 in Law, leading case, precedent, Wilcken Chr.27.5 (ii A. D.).Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > παράδειγμα
-
7 φίλος
φίλος, η, ον, also ος, ον Pi.O.2.93: [[pron. full] ῐ: but Hom. uses the voc. φίλε with [pron. full] ῑ at the beginning of a verse, v. infr.].I pass., beloved, dear, Il.1.20, etc.;παῖδε φίλω 7.279
; freq. c. dat., dear to one,μάλα οἱ φ. ἦεν 1.381
;φ. ἀθανάτοισι θεοῖσι 20.347
, etc.: voc., φίλε κασίγνητε (at the beginning of the line) 4.155, 5.359; with neut. nouns,φίλε τέκνον Od.2.363
, 3.184, etc.; butφίλον τέκος Il.3.162
; also φίλος for φίλε ([dialect] Att., acc. to A.D.Synt.213.28),φίλος ὦ Μενέλαε Il.4.189
, cf. 9.601, 21.106, al., Pi.N.3.76, A.Pr. 545 (lyr.), E.Supp. 277 (lyr.), Ar.Nu. 1168(lyr.): gen. added to the voc.,φίλ' ἀνδρῶν Theoc. 15.74
, 24.40;ὦ φίλα γυναικῶν E.Alc. 460
(lyr.): as Subst.:a φίλος, ὁ, friend, κουρίδιος φίλος, i.e. husband, Od.15.22; φίλοι friends, kith and kin,νόσφιφίλων Il.14.256
;τῆλεφίλων Od.2.333
, cf.6.287; φ. μέγιστος my greatest friend, S.Aj. 1331; φίλοι οἱ ἐγγυτάτω, οἱ ἔγγιστα, Lys. 1.41 codd., Plb.9.24.2; after Hom. freq. with a gen.,ὁ Διὸς φίλος A.Pr. 306
; τοὺς ἐμαυτοῦ φ., τοὺς τούτων φ., Aeschin.1.47;φ. ἐμός S.Ph. 421
; τῶν ἐμε̄ν φ. ib. 509;τοὺς σφετέρους φ. X.HG4.8.25
: prov., ἔστιν ὁ φ. ἄλλος αὐτός a friend is another self, Arist.EN 1166a31;κοινὰ τὰ τῶν φ. Pl.Phdr. 279c
, cf. Arist.EN 1159b31;οὐθεὶς φ. ᾧ πολλοὶ φ. Id.EE 1245b20
; also of friends or allies, opp. πολέμιοι, X.HG 6.5.48;φ. καὶ σύμμαχος D.9.12
, etc.; of a lover, X.Mem.3.11.4 (in bad sense, Lac.2.13); φίλε my friend, as a form of courteous address, Ev.Luc.14.10, etc.; in relation to things,οἱ μουσικῆς φ. E.Fr.580.3
; ; ;Χίους φ. ποιῆσαι Lys. 14.36
, etc.;ποιεῖσθαι Luc.Pisc.38
;κτᾶσθαι Isoc.2.27
, cf. Th.2.40; ;φίλῳ χρῆσθαί τινι Antipho 5.63
;ἡμᾶς ἔχειν φίλους And.1.40
; for Hdt.3.49, v. φίλιος.b φίλη, ἡ, dear one, friend,κλῦτε, φίλαι Od.4.722
; ; of a wife, φίλην τινὰ ἄγεσθαι take as one's wife, Il.9.146, 288; ἡ Ξέρξου φ., of his mother, A.Pers. 832; of a mistress, X.Mem.2.1.23, 3.11.16; .c φίλον, τό, an object of love, τὸ φ. σέβεσθαι to reverence what the city loves, S.OC 187 (lyr.): addressed to persons, darling,φ. ἐμόν Ar.Ec. 952
(lyr.); so φίλτατον ib. 970; τὰ φίλτατα one's nearest and dearest, dear ones, such as wife and children, A.Pers. 851, Eu. 216, S.OT 366, OC 1110, E.Med.16: v. φίλτατος; τἀμὰ φίλα, τὰ σὰ φ., Id. Ion 523 (troch.), 613.d οἱ πρῶτοι φίλοι, a title at the Ptolemaic court, OGI99.3, PTeb.11.4 (ii B. C.), etc.; or simplyοἱ φ. τοῦ βασιλέως OGI100.1
; or οἱ φ. alone, ib. 115.4; τῶν φ. και διοικητοῦ one of the king's friends and dioecetes, PTeb.79.56 (ii B. C.).2 of things, pleasant, welcome,δόσις ὀλίγη τε φ. τε Od.6.208
, cf. Il.1.167: c. dat. pers., , cf. Od.8.248, 13.295;οὐ φίλα τοι ἐρέω Hdt.7.104
; δαίμοσιν πράσσειν φίλα their pleasure, A.Pr. 660, cf. infr. 11.b freq. as predic., φίλον ἐστί or γίγνεταί μοι pleases me, it is after my own heart,εἴ πού τοι φίλον ἐστί Od.7.320
; μὴ φ. Διὶ πατρὶ γένοιτο ib. 316, cf. Il.7.387;εἰ τόδε πᾶσι φ. καὶ ἡδὺ γένοιτο 4.17
;καί τοι φ. ἔπλετο θυμῷ Od.13.145
, etc.; : less freq. c. inf., ; , cf. 24.334, Od. 14.378; so , cf. 108, 4.97: rarely c. part., εἰ τόδ' αὐτῷ φιλον κεκλημένῳ if it please him to be so called, A.Ag. 161 (lyr.): agreeing with pl., , cf. Od.17.15;ἔνθα φίλ' ὀπταλέα κρέα ἔδμεναι Il.4.345
; .c in Hom. and early Poets, one's own; freq. of limbs, life, etc., φίλον δ' ἐξαίνυτο θυμόν he took away dear life, Il.5.155, cf. 22.58;κατεπλήγη φίλον ἦτορ 3.31
;εἰς ὅ κε.. μοι φίλα γούνατ' ὀρώρῃ 9.610
;φίλον κατὰ λαιμόν 19.209
; esp. of one's nearest kin,πατὴρ φ. 22.408
, Sapph.Supp.20a.11;ἄλοχος φ. Il.5.480
: cf. φίλτατος: as a standing epith. when no affection is implied, μητρὶ φίλῃ Ἀλθαίῃ χωόμενος κῆρ angry with his own mother, Il.9.555: simply to denote possession,φίλα εἵματα 2.261
; φ. πόνος their wonted labour, Theoc.21.20.d applied to the numbers 284 and 220, Iamb. in Nic.p.35P.II less freq. (chiefly poet.) in act. sense, loving, friendly, Od.1.313, cf. Il.24.775: c. gen., φίλαν ξένων ἄρουραν friendly to strangers, Pi.N.5.8, cf. P.3.5: of things, kindly, pleasing,φίλα φρεσὶ μήδεα εἰδώς Il.17.325
; φίλα φρονέειν τινί feel kindly, Il.4.219;φ. ἐργάζεσθαί τινι Od.24.210
;φ. εἰδέναι τινί 3.277
; φ. ποιέεσθαί τινι deal with one in friendly fashion, do one a pleasure, Hdt.2.152, 5.37.III Adv. φίλως, once in Hom., φίλως χ' ὁρόῳτε ye would fain see it, Il.4.347, cf. Hes. Sc.45, A.Ag. 247(lyr.), [ 1591], etc.; φ. ἐμοί in a manner dear or pleasing to me, ib. 1581.2 in a friendly, kindly spirit,τήνδε τὴν πόλιν φ. εἰπών S.OC 758
;φ. δέχεσθαί τινα X.HG4.8.5
, cf. Pl.Epin. 988c.IV φίλος has several forms of comparison:1 [comp] Comp. φιλίων [pron. full] [λῐ], ον, gen. ονος, Od.19.351, 24.268: [comp] Sup. φίλιστος, η, ον, interpol. in S.Aj. 842.2 [comp] Comp. φίλτερος, [comp] Sup. φίλτατος, v. sub voce.3 [comp] Comp.φιλαίτερος X.An.1.9.29
, Call.Del.58: [comp] Sup.φιλαίτατος X.HG7.3.8
, Theoc.7.98.5 also as [comp] Comp.,μᾶλλον φίλος A.Ch. 219
, S.Ph. 886;φ. μᾶλλον Thphr. CP6.1.4
; [comp] Sup.,μάλιστα φ. X.Cyr.8.1.17
. -
8 ξυνεργος
ὅ и ἥ1) сотрудник, участник, помощникσ. τινι Thuc., Xen., реже τινος Plut. — оказывающий помощь кому-л.;
θρήνοις ἐμοῖς ξ. - v. l. ξυνῳδός Eur. — рыдающий вместе со мной;χρῆσθαί τινι συνεργῷ Plat. — пользоваться чьей-л. помощью2) сообщник(τινος Eur.)
3) сотоварищ, однокашник Dem. -
9 συνεργος
ὅ и ἥ1) сотрудник, участник, помощникσ. τινι Thuc., Xen., реже τινος Plut. — оказывающий помощь кому-л.;
θρήνοις ἐμοῖς ξ. - v. l. ξυνῳδός Eur. — рыдающий вместе со мной;χρῆσθαί τινι συνεργῷ Plat. — пользоваться чьей-л. помощью2) сообщник(τινος Eur.)
3) сотоварищ, однокашник Dem. -
10 οἰκεῖος
A in or of the house, once in Hes., ;λέβης A. Fr.1
; ; of or for household affairs, domestic (for οἰκηΐη, v. οἰκία II),τὰ οἰ.
household affairs, property,Hdt.
2.37, S.Ant. 661 ;τὰ οἰ. ἀγαθά X.Oec.9.18
; τὰ οἰ. τὰ αὑτοῦ his household goods, Lys.13.41 ; opp. πολιτικά, Th.2.40 ; opp. τὰ τῆς πόλεως, Pl.Ap. 23b.2 Astrol., οἰ. ζῴδια domiciliary signs, Vett.Val.37.21, al.II of persons, of the same household, family, or kin, related, ὥς οἱ ἐόντες οἰκήϊοι as being akin to him, Hdt.4.65 ; οἰκεῖον οὕτως οὐδὲν.. ὡς ἀνήρ τε καὶ γυνή so closely akin, Men.647 ; ἀνὴρ οἰ. kinsman, relative, near friend, Hdt.1.108 ; οἱ οἰ. kinsmen, opp. οἱ ἀλλότριοι, And.4.15, cf. Th.2.51 ; opp. ὀθνεῖοι, Pl. Prt. 316c ; οἱ ἑωυτοῦ οἰκηϊότατοι his own nearest kinsmen, Hdt.3.65, cf. 5.5, D.18.288 ; of the tie itself, κατὰ τὸ οἰ. Ἀτρεῖ because of his relationship to Atreus, Th.1.9.2 friendly,εἴχομέν ποτε.. τὸν τόπον τοῦτον οἰ. D.4.4
; .III of things. belonging to one's house or family, one's own (defined asὅταν ἐφ' αὑτῷ ᾖ ἀπαλλοτριῶσαι Arist.Rh. 1361a21
),οἰ. ἄρουραι Pi.O.12.19
;σταθμοῖς ἐν οἰκείοισι A.Pr. 398
; γῆ, χθών, S.Aj. 859,Ant. 1203 ; οἰκεῖον, ἢ 'ξ ἄλλου τινός ; born in the house, or.. ? Id.OT 1162 ; αἱ οἰ. πόλεις their own cities, X.HG3.5.2 ; ἡ οἰ. (sc. γῆ), [dialect] Ion.ἡ οἰκηΐη Hdt.1.64
; [ ἀναθήματα] οἰκήϊα his own property, ib.92 ; πόλεμοι οἰ. wars in one's own country, of the Helot war in Laconia, Th.1.118, cf.4.64 ;σῖτος οἰ. καὶ οὐκ ἐπακτός
homegrown,Id.
6.20.2 = ἴδιος, one's own, personal, private,οἰκείων κερδέων εἵνεκα Thgn.46
;ἐὼν ἐν κακῷ οἰκηΐῳ Hdt.1.45
, cf. 153, Antipho 1.13 ;αἱ χεῖρες -ότεραι τοῦ σιδήρου Id.4.3.3
; μηδὲν -οτέρᾳ τῇ ἀπολαύσει with enjoyment not more our own, Th.2.38, cf. 7.70 ;ἀλλοτρίας γῆς πέρι οἰ. κίνδυνον ἔχειν Id.3.13
; οἰ. ξύνεσις mother wit, Id.1.138 ; πρὸς οἰκείας χερός by his own hand, S.Ant. 1176, etc.; for A.Ag. 1220, v. βορά.b in Stoic Philos., endeared by nature to all animals, including man,τὸ πρῶτον οἰ.
what is earliest endeared,Chrysipp.Stoic.
3.43, Hierocl. p.7A.2 c. dat. rei, belonging to, conformable to the nature of a thing,προοίμιον οἰ. ἑκάστῳ Pl.Lg. 772e
, cf. R. 468d, al., and freq. in Arist., as EN 1098a29 : also c. gen.,τὰ αὐτῶν οἰ. Pl.Phd. 96d
;οἰ. τῆς διαλεκτικῆς Arist.Top. 101b2
, cf. EN 1096b31, Rh. 1360a22 ;οἰ. πρός τι Plb.5.105.1
.b of persons, c. gen., a student of..,σοφίας Str.17.1.5
; addicted to,καινοτομίας Iamb.VP 30.176
.3 proper, fit, οἰ. κατάγελως fit subject for ridicule, Men. 160 ; οἰ. ὄνομα a word in its proper, literal sense, opp. metaphor, Arist. Rh. 1404b35.B Adv. οἰκείως has the same senses as the Adj., οἰ φέρε bear it like your own affair, Ar.Th. 197 ; διαλέγεσθαι οἰ. τινί converse familiarly with him, Th.6.57 ;οἰ. χρῆσθαί τινι
to be on familiar terms,X.
HG2.3.16 ;οἰ. διακεῖσθαί τινι Id.An.7.5.16
;πρός τι Plb.13.1.2
;οἰ. δέχεσθαί τινας D.18.215
;οἰ. ἔχειν τινί Id.4.4
, etc.: [comp] Comp.- ότερον Is. 1.49
; : [comp] Sup.- ότατα Plb.5.106.4
.2 affectionately, dutifully,ἔθαψε, περιέστειλεν οἰ. Men. 325.12
, cf. Th.2.60.3 literally, actually, Gal.Phil.Hist.39 D.4 Astrol., οἰ. σχηματίζεσθαι, of a planet, to be in its domicile, Vett.Val. 58.27, al.Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > οἰκεῖος
-
11 οικειως
1) подходящим образом, как следует(λέγεσθαι Plat.)
2) благожелательно, дружественно(διακεῖσθαί τινι Xen. и πρός τι Polyb.)
3) по-дружески, по-приятельски, запросто(ἔχειν πρός τινα Thuc.; χρῆσθαί τινι Polyb.; διαλέγεσθαί τινι Thuc.)
-
12 παρεχω
(fut. παρέξω и παρασχήσω, impf. παρεῖχον - эп. πάρεχον, aor. 2 παρέσχον - Hes. παρέσχεθον, pf. παρέσχηκα; inf. παρασχεῖν - эп. παρασχέμεν) тж. med.1) держать наготове(φάος πάντεσσι Hom.)
2) содержать:(Ἰνδὸς) κροκοδείλους παρέχεται Her. Инд служит обиталищем (досл. содержит в себе) крокодилов; παρέχεσθαι ἔθνεα ἀμαθέστατα Her. быть населенным весьма некультурными племенами
3) (по)давать, предлагать(δῶρα, σῖτον Hom.; med. ἀψεύδεα μαντήϊα Her.)
4) давать, доставлять(νέας Her.; χρήματα Thuc.; τινὴ πάντα NT.; θάλασσα παρέχει ἰχθῦς Hom.)
π. δύναμιν εἰς τέν στρατιάν Her. — доставлять людей для войска;π. ἑαυτὸν χρῆσθαί τινι Xen. — предоставлять себя в чьё-л. распоряжение;5) подставлять(τὸ ἑαυτοῦ σῶμα π. τύπτειν Arph.; τῷ τύπτοντι τῆν ἄλλην σιαγόνα NT.)
6) вызывать, причинять, внушать(φόβον Hom.; πόνον Her.; πένθος Soph.; κόπους τινί NT.)
ἀλλήλῃσι γέλω τε καὴ εὐφροσύνην π. Hom. — возбуждать друг в друге смех и веселье;π. ὕμνον πολύν Pind. — вдохновлять на множество гимнов;αἴσθησιν π. Thuc. — обращать на себя внимание7) обнаруживать, выказывать, проявлять(φιλότητα Hom.; εὔνοιαν Soph.; φιλανθρωπίαν τινί NT.; med.: προθυμίαν Her.; τέν ἰσότητα τοῖς δούλοις NT.)
; π. σπάνιον αὑτόν Plat. редко показываться (на людях); ἡσυχίαν παρασχεῖν NT. успокоиться8) предоставлять, разрешать, позволять(ἀντιφωνῆσαι Soph.)
; impers.παρέχει ἡμῖν Her. — у нас есть возможность;
παρέχον Her. — так как есть возможность;παρασχόν Thuc. — поскольку было возможно9) представлять, приводить(τινὰ εἰς τέν βουλήν Lys.; med. τινα μάρτυρα Plat.)
τεκμήριον παρέχεσθαί τι Plat. — приводить что-л. в доказательство;πόλιν μεγίστην παρεχόμενος Thuc. — являясь представителем великого государства10) делать (кого-л. кем-л. или каким-л.)(τινὰ βέλτιστον Xen.)
π. τι σῶον Xen. — держать что-л. в сохранности;παρέχεσθαι τινα ἀβλαβῆ Xen. — сохранить кого-л. невредимым;π. γῆν ἄσυλον Eur. — сделать страну прибежищем;πάρεχ΄ ἐκποδών Arph. — уходи прочь -
13 εὔνοος
Aεὔνῳ Th.4.87
: pl. εὖνοι, also heterocl. εὔνους ([var] contr. from εὔνοες) Lys.8.19, Philem.222, IG22.505.10, al.: gen. pl.εὐνόων Th.6.64
codd., εὔνων edd.:—well-disposed, kindly, friendly, ἀνὴρ φίλος καὶ εὔ. Hdt.5.24;ἐνυπνίων κριτής A.Pers. 226
(troch.); τινι to one, Hdt.7.173, al., S.Ph. 1351, etc.;τῷ δήμῳ And.4.16
, IG22.808.10, etc.; (Nisyros, iii B. C.), etc.; οἱ ἐμοὶ εὖνοι my well-wishers, X.Ap.27; τὸ εὔνουν, = εὔνοια, S.El. 1203, Th.4.87, al.; opp. δυσμενής, X.Cyr.8.3.5; dist. fr. φίλος, Arist. EN 1156a2: [comp] Comp.εὐνούστερος Lys.27.13
, etc.; [dialect] Ion.εὐνοέστερος Hdt. 5.24
, Herod.6.72; alsoεὐνοώτερος Philox.
Gramm. ap. EM394.13: [comp] Sup.εὐνούστατος S.Aj. 822
, Ar.Eq. 874, etc.;εὐνοέστατος EM394.5
.2 of things, τὴν πάροδον ἵν' ἔχῃς.. εὐνουστέραν more favourable, Dionys. Com.3.17. Adv.εὐνόως IG7.1
(Megara, iv/iii B. C.), etc.;ἔχειν πρός τινα Plu.Galb.8
, cf. Aristeas 242;διακείμενος Phld.Lib.p.38
O.; [var] contr.εὔνως, χρῆσθαί τινι M.Ant.3.11
: [comp] Comp. -νούστερον, ἔχειν τινί Arr. Epict.4.6.7
: [comp] Sup. -νούστατα, διακεῖσθαι πρός τινα D.S.19.6
. -
14 προς-φιλής
προς-φιλής, ές, lieb, befreundet; ἔργον ϑεοῖσι προςφιλές, Aesch. Spt. 562; ὥς μ' ἔϑεσϑε προςφιλῆ, Soph. Phil. 528; ἡ χάρις προςφιλὴς μενεῖ, 544, u. öfter; superl., 224; u. adv. προςφιλῶς, El. 434; ὅσον μοι ψυχᾷ προςφιλές ἐστιν εἰπεῖν, Eur. Rhes. 345; εἰρήνη Μούσαισι προςφιλεστάτη, Suppl. 489; Her. 1, 163; οὔτε γὰρ ἂν ἄλλῳ ἀνϑρώπῳ προςφιλὴς εἴη ὁ τοιοῠτος, οὔτε ϑεῷ, Plat. Gorg. 507 e; τί πράττων προςφιλὴς παιδικοῖς γένοιτο, Lys. 206 c, u. öfter; auch liebreich, wohlwollend gegen Einen, Thuc. 7, 86; πρ. κατὰ τὴν ἀπάντησιν, Pol. 10, 5, 6. – Adv., ζῷεν ὀρϑότερον καὶ ἡμῖν προςφιλέστερον, Plat. Menex. 248 d; προςφιλῶς ἔχειν τινί, wohlwollend sein gegen Einen, Xen. Hell. 2, 3, 44; χρῆσϑαί τινι, Mem. 2, 3, 16.
-
15 πικρός
πικρός, bei Dichtern auch 2 Endgn, wie Od. 4, 406, eigtl. spitz, scharf (vgl. Buttm. Lexil. I p. l 7), ὀϊστός, βέλεμνα, Hom.; γλωχίν, Soph. Trach. 678; daher übh. eindringend, scharf auf die Sinne wirkend; – a) vom Geschmack, herb, bitter; ῥίζα, Il. 11, 846; ἅλμη, Od. 5, 322; ähnlich δάκρυον, 4, 153; ἀπ' ὄμφακος πικρᾶς οἶνος, Aesch. Ag. 944; πικρὰν χολὴν κλύζουσι φαρμάκῳ πικρῷ, Soph. frg. 733; Ggstz von γλυκύς, Her. 7, 35; so auch τὸ λεγόμενον πικρῷ γλυκὺ μεμιγμένον, Plat. Phil. 46 c; πικροὶ καὶ χολώδεις χυμοί, Tim. 86 e. – b) vom Geruch, durchdringend, Od. 4, 406. – c) vom Gefühl, stechend, schneidend, tief schmerzend, ὠδῖνες, Il. 11, 271, wie Soph. Trach. 41, u. eben so, πικροῠ τοῠδ' αἰόλου κνώδοντος, Ai. 1003. – d) vom Gehör, durchdringend, scharf, gellend, bes. von sehr hohen, das Trommelfell schmerzhaft reizenden Tönen, Ar. Pax 795, πικρᾶς οἰμωγᾶς, Soph. Phil. 189, φϑόγγος, O. C. 1606, u. ä., πικρᾶς ὄρνιϑος ὀξὺν φϑόγγον, Ant. 419. – el überh. schmerzhaft, widerwärtig, wodurch man sich verletzt, gekränkt fühlt, Od. 17, 448; πικροτάτα τελευτά, Pind. I. 6, 43; δύαι, Aesch. Prom. 178; τιμωρία, Pers. 465; γάμου πικρὰς τελευτάς, Ag. 725, λύπη, Soph. bl. 644; ἀγῶνες, Ai. 1218; vgl. πικρὰν δοκῶ με πεῖραν τήνδε τολμήσειν ἔτι, El. 462; νόστος, Eur. Phoen. 956; λύπη, Or. 1105; πικροτάτους δεσμούς, Bacch. 634; πικροὺς ἰγώ σοι δείξω νόμους, Ar. Av. 1045; u. in Prosa; ούδὲν τῆς ἀνάγκης πικρότερον, Antiph. 2 β 4; χαλεπὴν καὶ σφόδρα πικρὰν γειτονίαν, Plat. Legg. VIII, 843 c; λόγοι, Gorg. 522 b. – f) auch von Personen, heftig, jähzornig, bes. feindselig, τοὺς φιλτάτους γὰρ οἶδα νῷν ὄντας πικρούς, Aesch. Ch. 232; ἄϑεον ἄνδρα καὶ τοκεῠσιν πικρόν, Eum 147; πικρὸς πολίταις ἐστίν, Eur. Med. 224, u. öfter; εἴς τινα, Her. 1, 123; πονηρὸς καὶ πικρὸς καὶ συκοφάντης vrbdt Dem. 25, 45; u. so adv., ὠμῶς καὶ πικρῶς ἔχειν ἐπί τινι, ib. 83; τύραννος, Pol. 7, 13, 7; δικαστής, streng, 5, 41, 3; καὶ ἀπαραίτητος u. ä. oft (vgl. Arist. eth. 4, 11); u. so auch im adv., πικρῶς διακεῖσϑαι πρός τινα, 4, 14, 1; πικρότατα χρῆσϑαί τινι, 1, 72, 3, u. a. Sp. – [ Hom. braucht ι lang, es findet sich aber auch kurz, Soph. Ai. 500, Theocr. 8, 74]
-
16 αποχραω
ион. ἀποχρέω1) быть достаточным, хвататьποταμὸς οὐκ ἀπέχρησε τῇ στρατιᾷ πινόμενος Her. — воды в реке не хватило, чтобы напоить войско;
ἀποχρῶν Plat., Plut. — вполне достаточный, пригодный, подходящий;ἀποχρήσει τὰ εἰρημένα Plut. — сказанного будет достаточно2) pass. довольствоваться, удовлетворяться(τινι и ποιεῖν τι Her.)
ἀπεχρέετό (и ἀπέχρα) σφι ἡσυχίην ἄγειν Her. — они были довольны, что могут наслаждаться покоем3) med. извлекать пользу, пользоваться(τῇ τοῦ στρατεύματος ἐκπλήξει Thuc.; τοῖς χρήμασιν и τὰ χρήματα Arst.; τῇ σχολῇ πρὸς κάλλιστον ἔργον Plut.)
4) med. злоупотреблять(τοῖς ὀνόμασιν αὐτῶν Dem.; ἀποχρῆσθαι μᾶλλον ἢ χρῆσθαί τινι Plut.)
5) уничтожать, убивать(τοὺς ἄνδρας Arph., Thuc.)
-
17 αυτοθεν
Theocr. тж. αὐτόθε adv.1) оттуда (отсюда) же, прямо с (э)того же самого места(αὐ. ἐξ ἕδρης Hom.; ἐκ τοῦ Ἄργους αὐ. Thuc.)
2) там (здесь) жеοἱ αὐ. Thuc. — местные жители;
ἤλπιζον αὐ. βιοτεύσειν Thuc. — они надеялись найти средства пропитания тут же на месте3) в первоначальном видеχρυσὸς αὐ. καθαρός Polyb. — самородное золото;
αὐ. ἀπραγμόνως χρῆσθαί τινι Plut. — употреблять что-л. (в пищу) без дополнительной обработки, в сыром виде4) тотчас же(αὐ. ἐκ Σαλαμῖνος Αἴαντα ἐπεκαλεῦντο Her.)
αὐ. ἐπιτίθεσθαί τινι Xen. — немедленно же приступать к чему-л.5) поэтому, в таком случае(αὐ. διανοήθητε Thuc.)
6) поспешно, наспех, впопыхах(αὐ. καὴ χωρὴς λόγου Polyb.)
7) прямо, напрямик(ἀλλά μοι λέγετε αὐ. Plat.)
8) само собойφαινόμενος αὐ. Plut. — самоочевидный
-
18 επιφθονως
возбуждая ненависть или завистливую злобу(χρῆσθαί τινι Plut.)
ἐ. ἔχειν πρὸς ἀλλήλους Xen. — враждовать друг с другом;ὅτι ἥκιστα ἐ. Xen. — возбуждая как можно меньше неприязни;ἐ. διακεῖσθαί τινι Thuc. — быть ненавистным кому-л.;ἐ. διαπράξασθκί τι Thuc. — сделать что-л. к чьему-л. негодованию -
19 χρεία
χρεία (written [full] χρέα PCair.Zen.25.2, 148 (iii B. C.)), [dialect] Ion. [full] χρείη Call. in PSI11.1216.43, ἡ: ([etym.] χράομαι, κέχρημαι):—A need, want,χρείας ὕπο A.Th. 287
; ἵν' ἕσταμεν χρείας considering in what great need we are, S.OT 1443; χρείᾳ πολεμεῖν to war with necessity, Id.OC 191 (anap.): c. gen., want of.., ;ἐν χρείᾳ τύχης Id.Th. 506
; ἐν χρείᾳ δορός in the need or stress of war, S.Aj. 963;φορβῆς χρείᾳ Id.Ph. 162
(anap.), cf. 1004: ἵππων ἡμῖν χρεία μὲν οὔτε τις πολλῶν οὔτε πολλή [ἐστιν] Pl.Lg. 834b; ἦ μὴν ἔτ' ἐμοῦ χρείαν ἕξει will have need of my help, A.Pr. 170 (anap.), cf. Call.l.c.; ἀφίκοντο εἰς χρείαν τῆς πόλεως came to feel the need of its assistance, Pl.Mx. 244d; ἰατρῶν ἐν χρείαις ἐσόμεθα, ἐν χρείᾳ ἡγεμόνος εἶναι, Pl.R. 373d, 566e;ὅτου σε χ. ἔχει S.Ph. 646
; so τίς χ. σ' ἐμοῦ [ἔχει]; E.Hec. 976, cf.χρεώ 1.2
: χρείαν ἔχω, c. inf., Ev.Matt.3.14 (folld. by ( ίνα, Ev.Jo.2.25); signfs.1.1 and 111 in the same sentence, οὐχ οὕτως χ. ἔχομεν τῆς χ. παρὰ τῶν φίλων ὡς .. Epicur.Sent.Vat.34: prov., χ. διδάσκει, κἂν βραδύς τις ᾖ, σοφόν ' necessity is the mother of invention', E.Fr. 715, cf.El. 376, Men.263: pl., ;αἱ τοῦ σώματος χ. X. Mem.3.12.5
;πρώτη γε καὶ μεγίστη τῶν χ. ἡ τῆς τροφῆς παρασκευή Pl.R. 369d
;αἱ ἀναγκαῖαι χ. D.23.148
, cf. 45.67 (sg.);πολεμικαὶ χ. Arist. Pol. 1328b11
.3 a request of necessity, opp. ἀξίωσις (a claim of merit), Th.1.37, cf. 33: generally, request,τὴν πρίν γε χ. ἠνύσασθ' ἐμοῦ πάρα A.Pr. 700
; κἀγὼ.. τοιάνδε σου χ. ἔχω make such a request of or to thee, Id.Ch. 481.II business, ὡς πρὸς τί χρείας; for what purpose? S.OT 1174, cf. 1435; ;δοῦναι ἑαυτὸν εἰς τὴν χ. Plb.8.16.11
.b esp. military or naval service, ἡ πολεμικὴ χ. καὶ ἡ εἰρηνική the employments of war and of peace, Arist.Pol. 1254b32; αἱ κατὰ θάλατταν [χ.], ἡ ἐν τῇ γῇ χ., Plb.6.52.1, 31.21.3; οἱ ἐπὶ τῶν χ. Aristeas 110, LXX 1 Ma.12.45;οἱ πρὸς ταῖς χ. Ju.12.10
; (i B. C.); in military sense, action, engagement,αἱ κατὰ μέρος χ. Plb.1.84.7
, al.c generally, business, employment, function, Id.3.45.2, etc.; ἡ ἐγκεχειρισμένη χ. the duty assigned, PTeb.741.11 (ii B. C.);οὓς καταστήσομεν ἐπὶ τῆς χ. ταύτης Act.Ap.6.3
;χ. πολιτικαί Plu.Mar. 32
, etc.d a business, affair, matter, like χρέος, Plb.2.49.9, al.; τὴν ὑπὲρ τούτων χ. the study of these things, Epicur.Ep.1p.29U.e χ. ἀναγκαία need of nature, D.S.4.33;τροφῆς χ. Ph.2.472
.III use,1 as a property, use, advantage, service,χρείης εἵνεκα μηδεμιῆς Thgn.62
;τῆς χ. τοῦ παιδὸς ἀποστερηθῆναι Antipho 3.3.4
;ἡ χ. τῆς ῥητορικῆς Pl.Grg. 480a
;πωλοῦντες τὴν τῆς ἰσχύος χ. Id.R. 371e
; χρείαν ἔχειν τοῖς ἀνθρώποις to be of service to mankind, Id.Smp. 204c; τὰ οὐδὲν εἰς χρείαν things of no use or service, D.Prooem. 56.3; χρείαν ἔχει εἴς τι is of service towards.., Sosip.1.41; for S.OT 725, v. ἐρευνάω 1: pl., χρεῖαι.. φίλων ἀνδρῶν services rendered by them, Pi.N.8.42; χρείας παρέχεσθαι render services, Decr. ap. D.18.84, IG22.654.15, cf. Plb.1.16.8 (sg.); ἵνα σοι τὰς χ. παρέσχωμαι (sic) PCair.Zen. 498 (iii B. C.);μεγάλην παρεῖχε χ. τοῖς κοινοῖς πράγμασιν Plb.3.97.4
; παρέχειν χ. to be serviceable, useful, Aristo Stoic.1.79;ἑξήκοντα καὶ τριακόσια χρειῶν γένη παρέχον δένδρον Plu.2.724e
;χ. ναυτικαί
equipments,Ael.
VH2.10.2 as an action, using, use,κτῆσις καὶ χ. X.Mem.2.4.1
, Pl.R. 451c; ἐν χρείᾳ εἶναι in use, Id.Phd. 87c; κατὰ τὴν χ. for use, Id.R. 330c;πρὸς τὴν ἀνθρωπίνην χ. X.Mem.4.2.25
; ἡ χ. τῶν λόγων the employment of words, Pl.Sph. 239d, cf. Plt. 272d: pl., λάμπει γὰρ ἐν χρείαισιν ὥσπερ.. χαλκός is made bright by constant use, S.Fr. 864.IV of persons, familiarity, intimacy, τινος with one, Antipho 5.63: generally, any relation of business or intercourse, ;ἡ πρὸς ἀλλήλους χ. Arist.Rh. 1376b13
; [Νικόμαχος] συνεβίω Ἀμυντᾳ.. ἰατροῦ καὶ φίλου χρείᾳ
in the relationship, capacity,D.L.
5.1.V Rhet., pregnant sentence, maxim, freq. illustrated by an anecdote, Sen.Ep.33.7, Hermog.Prog.3, Aphthon,Prog.3, Theon Prog.5, etc.: pl., title of works by Zeno (D.L.6.91), Aristipp., etc.; by Macho, a collection of sayings of courtesans, Ath.13.577d;ἡ τοῦ Κλεομένους χ. Plu.2.218a
; χρεῖαι καὶ ἱστορίαι ib.78f. -
20 φιλικός
φιλικός, dem Freunde gehörig, gebührend, geziemend, eigen, freundschaftlich, freundlich; ὁπόταν φιλικὰ παράσχῃ ξένια Plat. Legg. XI, 919 a; φιλικὰ ἔργα, auch ohne ἔργα, Freundschaftsbeweise, Xen. Cyr. 8, 7,15 Mem. 2, 6,21. 3, 10, 3 u. Folgde; φιλικὴ κοινωνία πραγμάτων Pol. 2, 37, 10. – Adv., φιλικῶς ἔχειν πρός τινα, freundlich gegen Einen gesinnt sein, Plat. Gorg. 485 e; Pol. 4, 32, 4; φιλικώτερον χρῆσϑαί τινι Xen. Mem. 4, 3,13.
См. также в других словарях:
χρώ — (I) άω, Α 1. προκαλώ αμυχή, πληγώνω ελαφρώς, χραύω* 2. (στον Όμ. μόνον στον πρτ.) α) επέρχομαι, επιτίθεμαι εναντίον κάποιου («στυγερὸς δὲ οἱ ἔχραε δαίμων», Ομ. Οδ.) β) (με απρμφ.) είμαι πρόθυμος να κάνω κάτι («τίπτε σὸς υἱὸς ἐμὸν ῥόον ἔχραε… … Dictionary of Greek